Hanteer het juiste smeermiddel: olie of vet?

Smeervet

Smeervet komt in de vorm van een stroperige, plakkerige pasta. Het bestaat in verschillende kleuren en het is, op enkele uitzonderingen na, de kleur die het gebruik zal bepalen. 

Wit of zwart smeervet wordt hoofdzakelijk gebruikt voor mechanische montage:

• de zadelpen die in de kader schuift
• de stuurpen die in de voorvork schuift
• de trapas die wordt vastgeschroefd in het trapashuis (bracket)
• de pedaalassen die worden vastgeschroefd in de krukken (cranks)
• de verbinding tussen de trapas en de krukken

Controleer minstens een keer per jaar of deze onderdelen correct ingevet zijn. Als dit niet het geval is, kan je een aantal problemen krijgen, zoals:

• de zadelpen die blokkeert in het kader waardoor je de zadelhoogte niet meer kan verstellen
• de stuurpen die vastzit in de voorvork waardoor je de stuurhoogte niet meer kan verstellen
• de pedalen die stroeven in de krukken en het dus onmogelijk maken om ze te vervangen wanneer nodig
• gekraak ter hoogte van de trapas
• de trapas die vastloopt in het kader

Groen vet verschilt van wit of zwart vet in haar wrijvingscoëfficiënt. Het is verder waterafstotend. Je gebruikt het voor de wiellagers, stuurlagers, pedaallagers en de kettingwieltjes van de dérailleur.

Afhankelijk van het gebruik moet je deze onderdelen bij een mountainbike één keer per jaar invetten en bij een stadsfiets één keer om de twee jaar. Bij duurdere fietsen zijn de lagers vaak beschermd tegen uitwendige elementen zoals stof, modder of water. Deze moeten minder vaak onderhouden worden. Let op als je een hogedrukreiniger gebruikt want water onder hoge druk spuit het broodnodige vet helemaal weg. 

Gouden vet is rijk aan koper en dient hoofdzakelijk voor de montage van titaniumstukken (zadelpen, trapas, …).

Roze vet wordt gebruikt voor de montage van onderdelen uit koolstofvezel (carbon). Dit vet is verrijkt met korreltjes die schuren en toelaten om een minder sterke kracht uit te oefenen bij het vastzetten van broze, lichte onderdelen zoals de zadelpen of de stuurpen. Als je standaardvet gebruikt om carbonstukken vast te zetten, zal de koolstof ‘opzwellen’.

Doorschijnende vet bevat geen lithium en dient voor veringen en ophangpunten.

Dit soort onderhoud kan lastig zijn en vereist het juiste materiaal en de nodige kennis. Soms is het beter om hiervoor naar een fietsenmaker te gaan. Merk op dat veel nieuwe fietsen een beetje vettig zijn van hun montage in de fabriek. 

Smeerolie

Smeerolie is een vloeibaar smeermiddel dat in sprayvorm of in een oliebusje komt. Je smeert er bewegende onderdelen mee in.

Teflonolie is ideaal voor het smeren van je fiets. Zo verhinder je mechanische geluiden en bescherm je de mechanische onderdelen van je fiets tegen slijtage. Er bestaan meerdere vloeibare oliën:

• ‘Droge’ olie: zeer fijne en vloeibare olie. Ze plakt bijna niet en is nauwelijks waterafstotend.
• ‘Vettige’ olie: stroperige, plakkerige olie. Ze is niet zo vloeibaar, maar wel waterafstotend.

Kruipolie zoals WD40 is niet geschikt als smeermiddel omdat het heel snel vervliegt. Je kan deze olie wel gebruiken om vastzittende stukken los te krijgen of om metaalstukken te beschermen tegen roest en vocht, maar niet als smeermiddel op de ketting. Bovendien kunnen sommige van deze producten de rubberen verbindingsstukken aanvreten.

Voor plaatsen die moeilijk te bereiken zijn, gebruik je best een spray in een spuitbus met een aanbrengbuisje. Om de ketting te smeren is een oliebusje dan weer handiger.

Hoe en waar smeren?

Kabels en hun bescherming

Plaats een oliedruppeltje aan weerszijden van je rem- en versnellingkabels. De olie zorgt ervoor dat je kabels beter in hun bescherming glijden. Ze beschermt ook tegen vocht. Zo krijg je meer soepelheid bij het remmen en bij het veranderen van versnelling.

Snelle blokkering door wrijving

Breng een druppeltje vettige olie aan op het plastieken deel (waar de stuurhendel draait). Zo heb je een belangrijkere bevestiging voor de wielen, de zadelpen en voor het centrale scharnier van een plooifiets.

Remmen

Breng een droog oliedruppeltje aan op de beugelpen van de remmen om perfecte glijding en betere terugkeer te krijgen. Je kan ook een oliedruppeltje aanbrengen op de pen van de remhendel om geluid te vermijden. 

Versnellingen

Breng een droog oliedruppeltje aan op elk verzet van de versnelling, zowel vooraan en achteraan als op de vering. Zo slijten de onderdelen minder snel en is er meer soepelheid. 

Ketting

Zorg dat je ketting proper is voor je begint. Een vuile ketting smeren is zeer slecht, want de nieuwce olie mengt zich met de vuile en vormt een schurende pasta die de ketting veel sneller verslijt. 

Er bestaan een aantal ontvetters om de ketting proper te maken, maar de meest efficiënte en goedkoopste oplossing is afwasproduct en hard werk. Wanneer je ketting droog en proper is, smeer je de ketting in met olie. Gebruik het busje met droge olie als de weersomstandigheden goed zijn of als je alleen op asfalt rijdt. Gebruik vettige olie als je vaak off-road, in de sneeuw of in zeer vochtige omstandigheden fietst. Als je vettige olie gebruikt in droge weersomstandigheden, riskeer je dat stof, zand, enzovoort zich aan je ketting hechten en een schurende pasta vormen die je aandrijving vroegtijdig zal verslijten. 

• Zoek een oriëntatiepunt op je ketting (bijvoorbeeld: de kettingnok)
• Breng een oliedruppel aan op elk rolletje van je ketting
• Je rijdt daarna best een beetje met je fiets en vervolgens veeg je het overschot aan olie weg met een droge doek

Je kan ook een beetje olie aanbrengen op de versnellingas. Gebruik in geen enkel geval te veel olie, want dan gaat het vuil eraan kleven en je fiets zo sneller doen verslijten.

Het trapashuis en de krukken (bracket en crankstel)

Vet je trapashuis (de bracket), je voorste kettingwiel(en) en je pedaalassen in met wit of zwart smeervet wanneer nodig. Controleer minstens een keer per jaar of je bracket en crankstel nog voldoende vettig zijn.

 

Winteronderhoud elektrische fiets

Groot onderhoud

Je fiets schoonmaken