De nieuwe ‘Code van de openbare weg’ is het resultaat van vruchtbare onderhandelingen tussen de federale staat en de gewesten en maakt een einde aan de heerschappij van de auto ten voordele van een betere verstandhouding tussen weggebruikers, fietsers en voetgangers in het bijzonder.

Vergeet de Wegcode, zeg voortaan ‘Code van de openbare weg’

Concreet introduceert de Code nieuwe regels, soms vergezeld van nieuwe verkeersborden. Het gaat bijvoorbeeld om het diagonaal oversteken van kruispunten door voetgangers of fietsers, maar ook om de mogelijkheid voor fietsers om zich “tussen twee rijstroken van stilstaande of stationaire auto’s te begeven, ook van rechts”, of zelfs om bepaalde rode lichten over te steken, met name om linksaf te slaan. Kortom, de verkeersregels evolueren naar die van de openbare weg en weerspiegelen een meer inclusieve benadering die is aangepast aan de diversiteit van vervoerswijzen.

Meer veiligheid voor voetgangers, meer flexibiliteit voor fietsers

Het doel is om een kader te bieden dat bevorderlijk is voor de veilige ontwikkeling van actieve en duurzame mobiliteit. Met andere woorden, het doel is om af te stappen van een code die gebaseerd is op het gebruik van auto’s naar een code die een plaats biedt voor elk type weggebruiker.

Met dit in gedachten bepaalt de wegcode dat iedereen in alle omstandigheden voorzichtigheid moet hanteren, tegenover andere gebruikers en in het bijzonder tegenover zij die kwetsbaarder zijn.

De nieuwe code specificeert vooral het gebruik van voetpaden: parkeerplaatsen voor tweewielers moeten een vrije ruimte van minstens 1,5 meter voor voetgangers garanderen. Hoewel de code nu toestaat dat met tweewielers mag gereden worden tot 11 jaar (tegenover 9 vroeger) of in specifieke situaties die zijn goedgekeurd door de wegbeheerder (“wanneer er geen ruimte is voor een fietspad maar het verkeer op de rijbaan gevaarlijk kan zijn”), behouden voetgangers absolute voorrang op voetpaden. Of het nu op de rijbaan is of elders, de minimale afstand tussen een bewegend voertuig en een voetganger is nu vastgesteld op 1 meter.

Fietsers worden niet vergeten: zij mogen nu de rijstroken van stilstaande of langzaam rijdende auto’s oprijden, ook aan de rechterkant. Waar een bord “fietspad” staat, zijn fietsers verplicht dit te gebruiken, maar een nieuw bord maakt deze verplichting optioneel en geeft fietsers de optie om op de rijbaan te rijden als ze dat liever doen.

Ten slotte kunnen de beroemde “rechtsaf”-borden, voorgesteld door B22 en B23, waarmee tweewielers door rood kunnen rijden om rechtsaf te slaan of rechtdoor te gaan, ook worden gebruikt om linksaf te slaan.

Een andere opmerkelijke vernieuwing is het diagonaal oversteken, waarbij voetgangers of fietsers dwars kunnen oversteken wanneer het voetgangers- of fietssignaal “volledig groen” aangeeft. De minister benadrukt dat deze maatregel wegbeheerders een nieuw instrument biedt om meer prioriteit te geven aan actieve weggebruikers, met name op grote kruispunten waar veel fietsers komen. Er wordt echter beklemtoond dat de opname van deze maatregel in de code niet betekent dat hij systematisch op alle kruispunten zal worden toegepast.

Het zit wel zo dat de wegcode tijdens deze wetgevingsperiode al een aantal wijzigingen heeft ondergaan, met name om een strikter kader te bieden voor het gebruik van elektrische steps (minimumleeftijd van 16 jaar, verbod om in groepen te rijden, verbod op trottoirs) en om de regels met betrekking tot fietspaden te verduidelijken (van toepassing tot het volgende kruispunt).